Kwetsbare bomen door langdurige droogte

De lange periode van droogte waarin we ons momenteel bevinden, blijft niet zonder gevolgen voor de bomen, die zich op hun manier wapenen tegen de gevolgen van de hitte. Door de droogte worden sommige bomen kwetsbaar. Zowel in de parken als in de bossen worden tal van vallende, perfect gezonde takken aangetroffen. Het fenomeen is in het bijzonder zichtbaar bij de bomenrijen, waar de takken regelmatig op de weg vallen. Ook de schors van de platanen, met inbegrip van de stam en hoge takken, laat massaal los.

Bomen transpireren
Volwassen bomen in onze streken die aan de zomerzon worden blootgesteld, verliezen 1.000 à 3.000 liter vocht per dag (ofwel het equivalent van vijf à vijftien badkuipen per dag). Dit laat toe dat de sappen door de boom stromen tot aan de bladeren om ze af te koelen en te vermijden dat ze letterlijk door de zon worden geroosterd. Maar wat gebeurt er bij een gebrek aan water door een lange periode van droogte?

Sapcirculatie
In het geval van intense zonneschijn kan de transpiratie van de takken zo hevig worden dat het water dat door de boom stroomt, gasvormige microbellen vormt: dit wordt ‘cavitatie’ genoemd. Indien deze belletjes groter worden en de kanalen vullen die het water naar de bladeren brengen, wordt de circulatie van de sappen plots onderbroken. Dat wordt een ‘embolie’ genoemd, waardoor de tak ineens afbreekt, ongeacht de grootte of de gezondheidstoestand van de boom.

Plataanschors
De in Nederland veel als laanboom aangeplante plataan is een dertig meter hoge loofboom die meteen te herkennen is aan de stam. De schors laat namelijk in grote plakken los. Dit gebeurt in juli bij de tweede groeistoot van de boom waarop lichtgekleurde vlekken ontstaan. De boom vervelt als het ware. De oude dode schors knapt los, zodat de boom in omvang kan groeien.

Het buitenste laagje schors kun je vergelijken met onze huid, de opperhuid laat bij ons ook los; dit zien we vooral op het hoofd, in de vorm van roos. Maar het gebeurt over het hele lichaam, alleen zien we dat niet zo duidelijk doordat de huidschilfers met de kleding en het wassen verdwijnen.

Tekst en foto Harry Vos