Klein fruit in de tuin

Nu de tuin de winterslaap ingaat is dat een mooi moment om na te denken over klein fruit in je tuin. Dan hebben we het niet over de druif, die een hele (zuid-)muur kan overgroeien en zelfs als zonnescherm kan werken. Kies een soort die bij ons klimaat past en kies uit wijndruif, pitloze druif of de gewone tafeldruif. Ook ga ik niet in op de “gewone” appel, peer, pruim, kers, e.d. want dat worden grote bomen. Ook een zgn. “halfstam” wordt heel groot, alleen minder hoog. Eventueel kun je een appel of peer als leifruit tegen een zonnige muur laten groeien. Tegenwoordig zijn er ook fruitboompjes die klein zijn en klein blijven (met name appels en pruim) of die in zuilvorm groeien en klein blijven. Die kunnen op een zonnige plek in de tuin staan ook midden in een bloemenborder. Ze zijn alleen bij gespecialiseerde adressen te koop. Ik ga nu vooral in op klein fruit.

Aan een draad tussen palen kun je braam of framboos kweken. Jaarlijks moet je de oude stengels verwijderen. Een doornloze braam neemt veel ruimte in beslag. Houdt niet meer dan 3-4 stengels aan en knip zijtakken weg. De frambozen gedragen zich minder wild. Daar is een keuze voor een gele (herfst-) framboos goed mogelijk. Zo’n framboos draagt lang en vanwege de kleur wordt deze door de vogels met rust gelaten. Een bijzonderheid is de tayberry (kruising braam/framboos) die heel vroeg fruit levert. Zo’n rij klein fruit langs een pad is een leuk gezicht in je tuin. Heel leuk is ook de Japanse wijnbes, die ook als solitair tegen een paal kan groeien, heerlijke bessen levert en een mooi wintersilhouet heeft.

Veel mensen denken bij klein fruit aan rode, roze en witte aalbes, zwarte bes en de kruisbes. Deze struiken hebben met het oog op de groei wel wat ruimte om zich heen nodig (doorsnee 2 meter). Je kunt ook kiezen voor soorten die later in de tijd rijp worden. De zwarte en witte bes en de kruisbes hebben wat minder last van vogelvraat dan de rode aalbes. Met name de kruisbes (en ook de aalbes) wordt ook op stam geteeld, zodat je eronder wat anders kunt verbouwen. De genoemde bessen zijn ook als leifruit langs een pad te telen. Aardbeien zijn geliefd en lekker. Kies dan voor een doordragende soort en geef ze de ruimte en veel zon.

Een dankbare struik is ook de blauwe bes (of Amerikaanse bosbes), maar die heeft zure grond nodig. Op zandgrond moet je die in een cementkuip met zure grond telen (onderin een gat voor de waterafvoer). Je kunt er cranberry en/of vossenbes als onderbegroeiing bij plaatsen. Deze kuip kan ook op een oprit staan om die groener te maken.

Wat het ook goed doet in een Nederlandse tuin zijn de kweepeer of -appel en de vijg. Beide kleine bomen moet je na enige tijd wel licht snoeien. Voor de kwee zijn er tal van leuke recepten. De smaak van een vijg is niet altijd optimaal in ons klimaat.

Wie zich op fruit in de tuin wil oriënteren kan het beste te rade gaan bij de websites van gerenommeerde specialisten als De Batterijen (Ochten, Betuwe), Jos Frijns (Margraten, Zuid-Limburg)en De Fruittuin in Kapelle (Zeeland). Soms leveren ze ook aan adressen in onze regio. In het najaar als het blad van bomen en struiken af is, kun je fruitbomen en struiken ook zonder pot kopen en dat is aanzienlijk goedkoper.

Eigen fruit is leuk voor iedereen en vaak goed inpasbaar in borders of in een deel van een grasveld. Kies je soorten zorgvuldig, want er is een ruim aanbod qua soorten.

Groei en Bloei, Jan Weggemans