Topkoe Hennie levert 100 000 liter

In de stal van Melkveebedrijf Harmelink aan de Schapenzandweg loopt een bijzondere koe. Het is de 14-jarige Hennie 235 die onlangs de grens van 100.000 liter melk geven heeft behaald. Een bijzondere mijlpaal aangezien de meeste koeien na ongeveer zes jaar al een melkveebedrijf verlaten vanwege een te laag rendement.

Van die zes jaar hebben de koeien in de laatste drie jaar ongeveer 30.000 liter melk geproduceerd, dit is een landelijk gemiddelde. Nederland telt ongeveer 1,5 miljoen melkkoeien waarvan er jaarlijks 2000 de 100.000 liter melk halen. Dat is dus minder dan 0.5 procent.

Het was nog geen vanzelfsprekendheid dat Hennie 235 deze grens zou behalen maar afgelopen week kreeg de familie Harmelink de bevestiging dat deze koe inmiddels 100.000 liter melk heeft gegeven. Een ontvangen certificaat van de Coöperatie Rundveeverbetering (CRV) Holding BV uit Arnhem bevestigde deze mijlpaal.

“Voor ons is dit de tweede keer dat we zo’n jubileumkoe in onze veestapel hebben”, zegt Martijn Harmelink die vertelt dat de moeder van deze koe (Hennie 210) in 2012 de 100.000 litergrens had behaald. Een bijzondere koe voor de familie Harmelink want zij was in de zomer van 2017 de oudste van 12.000 koeien die tot de praktijk van hun veearts behoorde en was vorig jaar ook de enige koe die nog in de vorige eeuw geboren was. Zij heeft vorig jaar op 19-jarige leeftijd Erve Grutterink, de naam van het melkveebedijf verlaten en heeft in al die jaren ook een steentje (lees: melk) bijgedragen voor de eigen bereidde boerderij-ijs dat tot het assortiment in hun boerderijwinkel behoort. In totaal heeft deze koe maar liefst 126.000 liter melk gegeven. De moeder van Hennie 210 (Hennie 209) was geen koe die hier is geboren, in 1992 is zij aangekocht als vaars door Hendrik Harmelink, de grootvader van Martijn.

De nakomelingen van Hennie
“Hennie 235 heeft 12 kalveren ter wereld gebracht, 7 vaarskalfjes en 5 stierkalfjes. Vier van deze nakomelingen lopen hier nog in de stal”, zegt Martijn. De oudste, Hennie 278 heeft tot nu toe 63.000 liter melk gegeven en moet dus nog een aantal jaren haar best doen om de grens van 100.000 liter melk geven te behalen.

De eerstvolgende koe van de familie Harmelink die deze mijlpaal kan bereiken is een aangekochte koe die de naam Gretha draagt. Zij heeft inmiddels 81.000 liter melk gegeven en de verwachting is dat zij over twee jaar de grens van 100.000 liter melk kan behalen.

Een volgende mijlpaal is 10.000kg vet/eiwit maar tot nu toe is dit nog niet bereikt door één van de koeien van de familie Harmelink. In één liter melk zit gemiddeld 4,4% vet en 3,6% eiwit.

Hoogwaardige voeding en stalcomfort zijn belangrijk
Aan de verzorging zal dat overigens niet liggen. Martijn Harmelink die samen met zijn vader Henk het bedrijf runt zorgt ervoor dat de veestapel onder optimale condities een goed onderkomen heeft. Hoogwaardige voeding, een goed rantsoen en het stalcomfort houden de koeien in goede conditie. “Nakomelingen van stieren die veel productie vererven is ook een belangrijke factor”, vult Martijn aan.

Koeien leveren ruim boven landelijk gemiddelde
Hierdoor behalen de koeien van de familie Harmelink een melkgemiddelde dat ruimschoots boven het landelijke gemiddelde ligt. Landelijk gemeten geeft een koe 8500 liter melk per jaar, het gemiddelde op het melkveebedrijf van de familie Harmelink ligt jaarlijks op 9700 liter melk per koe.

Ook de duur van de lactatieperiode van de koeien op het bedrijf van de familie Harmelink verschilt met het landelijke gemiddelde. “Bij onze koeien duurt deze 380 dagen terwijl het landelijke gemiddelde op 415 dagen ligt”. Een lactatieperiode is de periode tussen de 1e dag van melk geven na afkalveren tot de 1e dag van melk geven na de volgende afkalvering. Na het afkalveren geeft een koe meer melk dus hoe korter de lactatieperiode, des te vaker een koe voor een nakomeling kan zorgen, des te meer melk een koe tijdens haar leven geeft. “Het streven van ons is om iedere koe één maal per jaar te laten afkalveren, dat betekent uiteraard vaker een kalf en dat op een koppel van 125 koeien”, zegt Martijn veelzeggend.

Van 40 naar 125 koeien
Het bedrijf van de familie Harmelink bestaat eigenlijk nog maar 14 jaar als Melkveebedrijf.
In 2004 is de familie Harmelink gestopt met het houden van varkens, kippen en het telen van trosanjers want de mogelijkheid om de rundveestapel uit te breiden diende zich aan. Aan de andere zijde van de spoorlijn, aan de Bouwhuisweg boerde tot 2003 de familie van Beek. Zij verhuisde met hun veestapel naar een boerderij aan de Raalterweg, ten Noorden van de voormalige Abdij Sion. Voor de familie Harmelink de mogelijkheid om te verbeteren: “De melkstal aan de Bouwhuisweg was tien jaar nieuwer en de ruimte groter waardoor we van 40 naar 55 à 60 koeien konden groeien. Thuis hielden we toen alleen nog het jongvee dus dat was een mooie oplossing”, zegt Ina.

Groot Grutterink, Klein Grutterink en Erve Grutterink
De veestapel groeide maar aangezien uitbreiding aan de Bouwhuisweg geen optie was werd destijds het besluit genomen tot een grondige renovatie van de eigen melkstal aan de Schapenzandweg. Deze melkstal uit 1981 dat dienst deed als onderdak voor het jongvee was al verouderd en werd toen aangepast. In december 2009 werd in deze ruimte een heuse melkrobot geïnstalleerd die drie maal per dag de koeien melkt. “We haalden 50 koeien terug naar de Schapenzandweg want de melkrobot moet natuurlijk wel optimaal benut worden”. Het jongvee moest plaats maken en werd uitbesteed aan een opfokker in Lettele. De resterende koeien bleven op “Groot Grutterink”, zoals het perceel aan de Bouwhuisweg heet. “Onze boerderij heet “Klein Grutterink” maar wij noemen het Erve Grutterink”, zegt Martijn. De veestapel is in acht jaar tijd gegroeid tot 125 koeien, de helft wordt in de melkstal aan de Bouwhuisweg gemolken, de andere helft laat zich melken door de melkrobot.

Hennie mag blijven en rustig oud worden
Ook jubileumkoe Hennie 235 wordt nog steeds door de robot gemolken, ze heeft inmiddels een respectabele leeftijd gehaald maar zal niet meer afkalveren. “De laatste inseminatie is niet aangeslagen en een scan bevestigde dat zij te oud is om voor meer nakomelingen te zorgen. Toch geeft ze nog steeds veel melk en dat is voor een koe van 14 jaar een topprestatie”, zegt Martijn. Hennie 235 mag blijven om zo tussen haar jongere soortgenoten van haar oude dag te kunnen genieten op Erve Grutterink aan de Schapenzandweg.

Interview en foto: Harry Mulder